Τα δημητριακά ως βάση της ανθρώπινης διατροφής | Η διατροφική εξέλιξη των ειδών

Μέρος Α | Η διατροφική εξέλιξη των ειδών
Μέρος Β | Η βάση της ανθρώπινης διατροφής
Μέρος Γ | Είδη δημητριακών και τα χαρακτηριστικά τους

Μέρος Α | Η διατροφική εξέλιξη των ειδών

Η τροφή είναι το θεμέλιο της ζωής …και η ζωή είναι το θεμέλιο της τροφής.
Αυτή είναι η προσέγγιση της Μακροβιοτικής στην εξέλιξη των ειδών. Στην ουσία δηλώνει την διαδραστική και αμφίδρομη σχέση των ειδών (φυτών και ζώων) που είχε η εξέλιξη τους στο πέρασμα του χρόνου, κατά την προσαρμογή τους στο φυσικό περιβάλλον και τις κλιματολογικές αλλαγές.

Ιστορική αναδρομή
Πριν 4.5 δις Χρόνια η Γη ήταν καλυμμένη με νερό και ανόργανα στοιχεία. Πριν 3.5 δις χρόνια κάποια από τα ανόργανα στοιχεία μετατράπηκαν σε υδατάνθρακες, λίπος και πρωτεΐνη – οργανική ουσία. Πριν 3 δις χρόνια τα βακτήρια εμφανίστηκαν στο νερό. Κάποια μορφή υψηλής έντασης ενέργειας, όπως οι κεραυνοί και η δραστηριότητα κοντά στο πυρήνα της Γης (ηφαίστεια), ίσως ήταν η αιτία της μεταλλαγής της οργανικής ύλης σε βακτήρια. Αυτά τα απλά φυτά ήταν η πρώτη μορφή ζωής πάνω στην Γη.

Από αυτά τα απλά φυτά εξελίχθηκε το πρώτο φωτοσυνθετικό πλαγκτόν. Ένα μέρος αυτού του φυτικού πλαγκτόν έγινε πιο ενεργό (Γιανγκ) για να επιβιώσει τον καιρό που γινόταν κρύος (Γιν). Με κρύο καιρό, τα πιο Γιν από τα φυτικά είδη πεθαίνουν ενώ τα πιο Γιανγκ επιβιώνουν. Οι ζωντανοί οργανισμοί που τρέφονταν με Γιανγκ πλαγκτόν, φυσικά έγιναν και αυτοί πιο Γιανγκ. Καθώς το φυτικό πλαγκτόν γινόταν όλο και πιο Γιανγκ, σε κάποιο στάδιο μεταλλάχθηκε σε ζωικό πλανγκτόν. Αυτό συνέβη σε μεγάλη κλίμακα περίπου πριν 1.5 δις χρόνια. Πριν 1 δις χρόνια εξελίχθηκαν τα σφουγγάρια (τα οποία ανήκουν στο ζωικό βασίλειο), 500 εκ. χρόνια μετά ακολούθησαν τα οστρακοειδή και μετά από άλλα 100 εκ. χρόνια άρχισαν να εμφανίζονται και διάφορα είδη ψαριών.
Όταν δημιουργήθηκαν οι μεγάλες μάζες γης ανάμεσα στους ωκεανούς, πριν 300 εκ. χρόνια περίπου, κάποια είδη φυτών προσαρμόστηκαν και εδραιώθηκαν στην στεριά. Καθώς κάποια ψάρια προσάρμοσαν την επιβίωση τους και στα δυο περιβάλλοντα, εξελίχθηκαν σε αμφίβια. Μετά από 50 εκ. χρόνια περίπου οι φτέρες και τα βρύα ήταν σε αφθονία, εμφανίστηκαν τα ερπετά και εν συνεχεία τα έντομα. Σε αυτή την περίοδο, περίπου 200 εκ. χρόνια πριν, το κλίμα ήταν θερμό (Γιανγκ) και Γιν μορφές ζωής όπως δεινόσαυροι και τεράστιες φτέρες κυριαρχούσαν.

Στη συνέχεια, το κλίμα άρχισε να ψυχραίνει, πριν περίπου 150 εκ. χρόνια, και οι φτέρες άρχισαν να φθίνουν και να τις αντικαταστούν τα πρώτα γυμνόσπερμα – φυτά των οποίων οι σπόροι είναι εκτεθειμένοι. Τότε εμφανίστηκαν και ζώα τα οποία μπορούσαν να τραφούν με αυτούς τους σπόρους, πτηνά και θηλαστικά.
Πριν από 100 εκ. χρόνια, τα αγγειόσπερμα – φυτά των οποίων οι σπόροι είναι εκγαλλισμένοι σε ωοθήκη – έκαναν την εμφάνιση τους στο προσκήνιο, προσφέροντας μια πιο Γιανγκ μορφή τροφής για τα ζώα. Καθώς κάποια ζώα έγιναν και αυτά πιο Γιανγκ άρχισαν να κυνηγάνε και να τρέφονται με άλλα ζώα, κάνοντας τα ακόμη πιο Γιανγκ. Έτσι εξελίχθηκαν τα σαρκοβόρα. Τα άλλα, πιο Γιν, ζώα κατέφυγαν στα δέντρα. Ήταν η αρχή των πρώτων θηλαστικών που τρέφονταν σχεδόν κατά αποκλειστικότητα με φρούτα (fruitarian primates), πριν από 75 εκ χρόνια. Μετά από 25 εκ. χρόνια, κυρίως λόγω της αραίωσης της βλάστησης, εμφανίστηκαν οι πρώτοι πίθηκοι και μαϊμούδες. Αυτά τα είδη, ενώ συνέχισαν να τρέφονται από τα δέντρα, μπορούσαν να ζήσουν και στο έδαφος.
Τα διάφορα είδη χόρτων και βοτάνων άρχισαν να αναπτύσσονται περίπου πριν 25 εκ. χρόνια. Οι φρουτοφάγοι πίθηκοι άρχισαν να τρώνε δημητριακά, πριν 10 εκ. χρόνια. προσκομίζοντας περισσότερους υδατάνθρακες στη διατροφή τους, απαραίτητους για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Κατά πολλούς, αυτός είναι και ο λόγος που κατάφεραν να σταθούν όρθιοι, ως φυσικό συνέπεια της αλλαγής στη διατροφή τους. Με την αλλαγή της στάσης τους, τα χέρια τους ελευθερώθηκαν από την λειτουργία της στήριξης του σώματος και έγιναν πιο επιδέξιοι. Αυτή ήταν η εμφάνιση του homofaber, πριν 5 εκ. χρόνια, που έφτιαξε και τα πρώτα εργαλεία. Πριν 1 εκ. χρόνια περίπου ανακαλύφθηκε η φωτιά, σηματοδοτώντας την προέλευση του Homo Sapiens (Άνθρωπος ο Σοφός), το είδος του μοντέρνου ανθρώπου που είμαστε και εμείς. Η φωτιά έδωσε τη δύναμη στους ανθρώπους να μετουσιώνουν τις τροφές, ξεκλειδώνοντας και κάνοντας διαθέσιμη την ενέργεια τους.

Η καλλιέργεια της γης ήρθε πολύ μετά. Μέχρι τότε, η επιβίωση του Παλαιολιθικού Ανθρώπου δεν βασιζόταν στην φυσική του δύναμη και οπλισμό, αλλά στα εργαλεία και στην δύναμη του μυαλού του. Ήταν το αποτέλεσμα της διατροφικής του στήριξης στα δημητριακά.
Στο τέλος της παγετώνιας περιόδου, οι πάγοι υποχώρησαν και νέες συνθήκες δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή. Η πρόκληση της περιβαλλοντικής αυτής αλλαγής, εξώθησε τον άνθρωπο να βρεις τρόπους να ελέγξει το περιβάλλον του και την τροφή του, για να μην βρεθεί ξανά εκτεθειμένος. Άρχισε να καλλιεργεί φυτά και έχει οικόσιτα ζώα. Ήταν η αρχή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Με αυτόν τον τρόπο δεν χρειαζόταν πλέον να μετοικεί εποχιακά, κατάφερε να σταθεροποιήσει τις διατροφικές τους προμήθειες, δημιουργώντας τους πρώτους οικισμούς, στην αρχή, και στη συνέχεια τις πρώτες πόλεις και του πρώτους μεγάλους πολιτισμούς.

Η Βαβυλώνα, η Αίγυπτος, η Ελλάδα και η Ρώμη βασιζόντουσαν στην καλλιέργεια δημητριακών όπως το στάρι, η βρώμη και το κεχρί. Στην Ινδία, στην Κίνα και στην Ιαπωνία η καλλιέργεια ήταν εστιασμένη κυρίως στο ρύζι. Οι Ίνκας, οι Μάγιας και οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν κυρίως το καλαμπόκι για το καθημερινό ψωμί τους. Σε όλους αυτούς τους αρχαίου πολιτισμούς συναντάμε μυθολογίες που αναγνωρίζουν τα δημητριακά ως θεία δώρα από ζωοδότες θεότητες. 

Όλη αυτή η αρχαία παράδοση έχει ξεχαστεί από τους περισσότερους, εκτός από λίγους που κατάφεραν και την κράτησαν ζωντανή όπως ο Τζωρτζ Οσάβα, την οποία διέδωσε μέσω της εδραίωσης της Μακροβιοτικής ως τρόπο ζωής.

 [Ελεύθερη μετάφραση απο το Basic Macrobiotics | by Herman Aihara | Revised edition 1998]